Wybrane problemy z zakresu zdrowia psychicznego wśród nastolatków w wychowaniu instytucjonalnym

Celem pracy była ocena wybranych problemów z zakresu zdrowia psychicznego u nastolatków wychowywanych w placówkach opiekuńczo-wychowawczych i rodzinach zastępczych, w porównaniu z młodzieżą wychowaną przez rodziców. Badanie opiera się na danych populacji pacjentów hospitalizowanych w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej Uniwersytetu Medycznego w Łodzi. Metoda: Z bazy danych gromadzonych w latach 2006–2012 w Klinice Psychiatrii Młodzieżowej wyodrębniono cztery grupy pacjentów – na podstawie kryterium miejsca zamieszkania lub rodzaju sprawowanej nad nimi opieki. Badaniami retrospektywnymi objęto populację 1308 pacjentów, w tym 794 dziewcząt i 514 chłopców, w wieku 13–18 lat. Wyniki: W badanej grupie pieczą zastępczą częściej objęte były dziewczęta. Najczęstsze rozpoznanie, z którym hospitalizowane są dzieci wychowywane w instytucji, stanowią zaburzenia zachowania i emocji (grupa rozpoznań F90–F98). Wykazywało je prawie co drugie badane dziecko. Odsetek samouszkodzeń i prób samobójczych jest istotnie wyższy w grupach młodych osób wychowywanych w pieczy zastępczej i w placówkach opiekuńczo-wychowawczych niż w porównywanej grupie wychowywanej przez rodziców. Średnia wieku zapadania na zaburzenia psychiczne okazała się znacznie niższa w przypadku pieczy zastępczej i wychowania instytucjonalnego. W tej grupie dzieci zaobserwowano też istotnie większą liczbę hospitalizacji. Wnioski: 1) Dzieci i młodzież wychowywane w placówkach częściej niż ich rówieśnicy z rodzin pełnych, a nawet zastępczych, dokonują samouszkodzeń i prób samobójczych. 2) Dzieci w wychowaniu instytucjonalnym oraz w pieczy zastępczej mają niższą średnią wieku, w którym zapadają na zaburzenia psychiczne, niż ich rówieśnicy wychowywani w rodzinie; są też hospitalizowane częściej od rówieśników wychowywanych z rodzicami. 3) Wychowanie instytucjonalne jest czynnikiem pogarszającym rokowanie w zaburzeniach psychicznych dzieci i młodzieży, podobnie jak zamieszkiwanie z opiekunem niebędącym rodzicem.

Aim of the study: The aim of the study was to assess the mental condition of institutionally reared children as compared to individuals brought up by their parents. Method: Based on data collected by the Department of Adolescent Psychiatry, University of Lodz, in the years 2006–2012, four groups of patients were formed according to their place of residence/type of care they were provided with. The sample group included 1,308 patients hospitalised at the Department of Adolescent Psychiatry. The group that participated in the study included 794 girls and 514 boys aged 13–18 years. Results: In the sample group girls were more often brought up in foster families. The most commonly diagnosed problems among hospitalised children brought up in institutions are behavioural and emotional disorders (diagnostic categories from F90 to F98) and almost half of the subjects showed this type of disorders. The percentage rate of self-injuries and suicide attempts is higher in groups of children raised in foster families and education and care facilities. The average age of developing mental disorders is lower among children raised in foster families and the institutional rearing system. In the group of children raised in foster families and the institutional rearing system a higher number of hospitalisation cases were observed. Conclusions: 1) Institutionally reared children and adolescents suffer from self-injuries or even make suicide attempts more often than their peers brought up in two-parent families. 2) The average age of mental disorder onset among children raised in institutions and foster families is lower; they are also hospitalised more often than their peers brought up by parents. 3) Institutional rearing is a factor that gives a poorer prognosis for mental disorders among children and adolescents, just as living with a non-parent caregiver (a guardian).