Stres zawodowy oraz sposoby radzenia sobie z tym zjawiskiem w opinii studentów pedagogiki

Wzrost zainteresowania naukowców problematyką stresu zawodowego wskazuje na istotnie narastające nasilenie tego zjawiska na całym świecie. Liczne badania donoszą, że z uwagi na specyfikę doświadczanych źródeł stresu wpływających na wypalenie w zawodzie szczególnie narażeni są pracownicy sektora usług społecznych. Do tej grupy, obok pielęgniarek lekarzy, terapeutów, policjantów, zalicza się nauczycieli. Aktualna sytuacja polityczno-społeczna naszego kraju, w szczególności upolitycznienie oświaty, wprowadzane radykalne reformy, a z tym związane dodatkowe obowiązki i zadania, wymogi permanentnego podnoszenia kwalifikacji i samodoskonalenia zawodowego bez wątpienia nasilają stopień niezadowolenia coraz większego grona pedagogów. Artykuł poświęcony jest badaniom jakościowym pozwalającym na poznanie opinii studentów pedagogiki na temat stresogennych czynników pracy w zawodzie nauczyciela oraz sposobów radzenia sobie ze zjawiskiem stresu organizacyjnego. Otrzymane wyniki wskazują, że respondenci upatrują źródła stresu zawodowego w różnorodnych czynnikach związanych ze środowiskiem pracy, reformą oświaty oraz sytuacją społeczno-polityczną. Przede wszystkim wiążą je ze zbyt niskim prestiżem zawodu nauczyciela oraz nieadekwatnymi do wykonywanej pracy zarobkami, zmianami związanymi z reformowaniem systemu oświaty, a co za tym idzie nowymi zadaniami, obowiązkami, a także niejasnościami roli zawodowej oraz niepewnością zatrudnienia. Stresogenne są także problematyczne zachowania uczniów, brak motywacji do nauki i związane z tym problemy wychowawcze. Poza tym często wymieniane były niewłaściwe postawy rodzicielskie, zwłaszcza roszczeniowe oraz niechęć i brak współpracy rodziców ze szkołą. Czynniki stresu stanowią również: przeciążenie pracą i związana z tym biurokracja, niesprzyjające warunki pracy oraz trudności związane z rozwojem zawodowym. Biorąc pod uwagę strategie radzenia sobie ze stresem, przyszli pedagodzy proponują zaradcze aktywności, a więc poszukiwanie informacji oraz bezpośrednie działania służące pomyślnemu rozwiązaniu problemu. Ponadto, wybierają strategie sprzyjające regulacji emocji i napięcia. Wnioski z badań napawają optymizmem z uwagi na umiejętność stosowania przez studentów pedagogiki adaptacyjnych strategii radzenia sobie w przestrzeni relacji i wzajemnej komunikacji interpersonalnej między nauczycielem a jego uczniami, co jest szczególnie pożądane w zawodzie pedagoga. Co więcej, zdolność do zdystansowania się i uwolnienia od stresu sprzyja racjonalnemu myśleniu i jakości pracy, w tym jakże ważnym społecznie zawodzie.