Henry Giroux, studia kulturowe i krytyka filmowa, czyli pytania o granice między pedagogiką krytyczną a moralistyką

My aim in this paper is to present one of the lesser known, in educational studies and in Polish pedagogy, fields of Henry Giroux’s scholarly work, that is film analysis. Another motivation for writing this critical essay was my growing contention that Giroux’s film criticism constitutes the weakest element within his programme of critical pedagogy. Moreover, I argue here that it can cast a shadow on his scholarly figure, undermining his otherwise well-gained authority as a cultural theorist and ridding his pedagogical thought of gravity through an infantilizing association with moralistic pronouncements, almost impudent social intervention, and conservative, in effect, since it is penetrated by distrustfulness toward artistic culture, the the defence of the idea of the utilitarian dimension of art – a belief that art ought to serve other than artistic/aesthetic functions – above all, educational and political ones.

W artykule przybliżam pole naukowej aktywności Henry’ego Giroux, w którym zajmuje się on analizą filmu. Jest ono, jak można sądzić, najmniej znane polskiej pedagogice, a i w zagranicznych studiach edukacyjnych pojawiające się na ten temat komentarze są rzadkością. Twierdzę tu, że krytyka filmowa Giroux wydaje się metodologicznie najsłabszym elementem opracowywanego przezeń programu pedagogicznego; co więcej, może kłaść się cieniem na sylwetce naukowej badacza, podkopując zdobyty przezeń autorytet kulturoznawcy, a także odbierając powagę samej jego myśli pedagogicznej poprzez infantylizujące ją skojarzenie z moralizatorstwem, niemal nachalną społeczną interwencją i konserwatywną w gruncie rzeczy, jako że podszytą nieufnością wobec kultury artystycznej, obroną utylitaryzmu w sztuce – poglądu, że sztuka oprócz funkcji estetycznych spełniać ma inne, ważniejsze – przede wszystkim edukacyjne i polityczne.