Synestezja – wyzwanie dla kultury wzrokocentrycznej

Współczesna kultura, pomimo podejmowanych w ubiegłym stuleciu prób obalenia bergsonowskiej „tyranii oka”, po raz kolejny popada w pułapkę „fetyszyzmu spojrzenia”. Niniejszy artykuł ma na celu opozycyjne usytuowanie synestezji wobec wzrokocentrycznej machiny kulturowej oraz wskazanie na rozmaite kinematografi czne, architektoniczne, sportowo-artystyczne, chronometryczne, a nawet edukacyjne i kulturowe doświadczenia synestetyczne wieku XXI, sprzeciwiające się okulocentrycznej wizji świata.

Once again contemporary culture, regardless of the XXth century att empts to abolish Bergson’s “tyranny of the eye”, falls victim of the fetishism of the sight. The purpose of this paper is to portray synaesthesia as an antiocularcentric cultural device, as well as to indicate various cinematographic, architectural, sports, artistic, chronometric and even educational synaesthetic XXIst century cultural experiences which defy the ocularcentric vision of the world.