Ubi defuit orbis… – wokół motta do Spartakusa

Artykuł dotyczy źródeł łacińskiego cytatu ubi defuit orbis, które Cyprian Norwid uczynił mottem do wiersza Spartakus. Autorzy wskazują, że przywołana przez Norwida fraza jest częścią inskrypcji, którą francuski podróżnik i komediopisarz Jean-François Regnard wraz ze swoimi towarzyszami wyrył w skale podczas podróży po Laponii. Najprawdopodobniej dzięki Voyage de Laponie Regnarda epigramat ten stał się znany w kulturze europejskiej: cytował go Ignacy Krasicki w pracy O rymotwórstwie i rymotwórcach, następnie Victor Hugo przywołał frazę ubi defuit orbis w utworze Katedra Marii Panny w Paryżu. Wydaje się bardzo prawdopodobne, że Norwid zaczerpnął tę frazę właśnie z powieści Hugo. W artykule zostały omówione wskazane źródła, a także znaczenie motta ubi defuit orbis dla interpretacji wiersza Norwida.

This paper concerns the sources of the quotation ubi defuit orbis used as a motto by Cyprian Norwid in his poem Spartakus. The authors argue that the phrase is part of the inscription carved in stone by Jean-François Regnard, a French traveller and comedy writer, and his companions during their journey through Sápmi (Lapland). Most probably, thanks to Regnard’s Voyage de Laponie Norwid’s epigram became well-known in European culture: it was quoted by Ignacy Krasicki in his work O rymotwórstwie i rymotwórcach, and by Victor Hugo in his Notre-Dame de Paris. It seems very likely that Norwid drew the phrase from Hugo’s novel. This paper discusses these sources and the significance of the motto ubi defuit orbis for the interpretation of Norwid’s poem.