Prześladowanie rówieśnicze jako gra – konteksty, zasady i gracze

W artykule omówiono badanie prowadzone w szkołach na Śląsku, którego głównym celem było poznanie, jak uczniowie postrzegają przypadki prześladowania rówieśniczego w swoich klasach i jak interpretują kontekst, powód oraz reakcje swoje i innych uczniów. Badania terenowe obejmowały cztery klasy (102 osoby) trzech śląskich szkół, w których przeprowadzono obserwację codziennych interakcji uczniów oraz 47 wywiadów pogłębionych, częściowo ustrukturyzowanych. Do analizy danych zastosowano teorię ugruntowaną. Zidentyfikowano cztery długoterminowe przypadki prześladowania rówieśniczego, które stały się osią analizy. Okazało się, że uczniowie zbudowali system zasad, norm, przekonań i skryptów zachowań dotyczących poszczególnych przypadków prześladowania. System składa się z ustalonej, wspólnie interpretowanej struktury klasy i relacji wewnątrzgrupowych, przekonań dotyczących powodów prześladowania ofiar, podzielanej definicji normalności tworzonej w opozycji do zachowania lub cech ofiar oraz etykietowania własnego zachowania w kontekście prześladowania ofiary. Zasugerowano praktyczne zastosowanie wyników badań w prewencji prześladowania rówieśniczego.

This article present research carried on in Silesian schools. The aims of the research were to investigate bullying from the perspective of students and to understand how they perceive bullying context, the reason for it as well as their own and their friend’s reactions during bullying incidents. We carried out fieldwork in four classes (102 students) of three Silesian schools conducting observations and in-depth, semi-structuredinterviews with 47 students. We used grounded theory approach to analyze the data. Four long term bullying cases were identified and became the focal points for our analysis. The result suggest that student built the system of rules, norms and behavioral scripts connected with each bullying case. The system includes: shared opinion on class structure and intragroup relations; opinions on the reasons of bullying; shared definition of “normal” created in opposition to victims’ characteristics; and labeling one’s own behavior while witnessing bullying incidents.